Historia Alwerni

Historia Alwerni jest ściśle związana z historią klasztoru bernardynów. Nazwa miejscowości odnosiła się bowiem pierwotnie do samego klasztoru, który zbudowano na zalesionym wzgórzu o nazwie Podskale. Klasztor został ufundowany przez kasztelana wojnickiego oraz starostę gniewkowskiego, Krzysztofa Korycińskiego herbu Topór, który podczas swojego pobytu we Włoszech przebywał w pustelni La Verna nad rzeką Arno w Toskanii. W tym miejscu św. Franciszek z Asyżu otrzymał w 1224 roku stygmaty.

Koryciński jako właściciel Poręby Żegoty i sekretarz królewski pochodzący ze słynnego rodu rycerskiego Toporczyków - Starżów postanowił ufundować na wzór pustelni Alverno (łac.) podobne miejsce na ziemiach polskich. W tym samym czasie w pobliskim Zebrzydowie Mikołaj Zebrzydowski także budował klasztor bernardynów oraz polską Kalwarię. Być może to właśnie skłoniło Korycińskiego do ufundowania klasztoru. Inną przyczyną mogła być wdzięczność za ocalenie z choroby, na jaką zapadł po powrocie z Hiszpanii bądź spełnienie „obowiązku” szlacheckiego, jako że fundowanie kościołów było wówczas czymś zwyczajnym dla zamożnej szlachty. W realizacji projektu pomagali mu wpływowi zakonnicy: Piotr Bieliński zwany Poznańczykiem oraz Krzysztof Scipio del Campo.

Początki Alwerni sięgają 1616 roku, kiedy to w miejscu później wybudowanego murowanego klasztoru i kościoła stanął krzyż, a następnie prosty, drewniany kościółek i mały drewniany klasztor, w którym zamieszkali bernardyni. Budowa murowanego klasztoru datowana jest na lata 1625-1656, kościół natomiast powstawał w latach 1630-1676. Formalny dokument erekcyjny datowany jest na 1627 rok. Budowa trwała tak długo, ponieważ pomoc finansowa Korycińskiego była niewystarczająca. O. Poznańczyk zabiegał więc o pozyskanie innych dobrodziejów w celu finansowania budowy świątyni.

Po śmierci Korycińskiego (1636) fundację wspierali kolejni właściciele okolicznych dóbr. Zobowiązany został do ukończenia fundacji syn Korycińskiego – Jan Stanisław. Nie miał on jednak dostatecznych środków, by szybko ją ukończyć, budował bowiem także kościół w Wilamowicach. Nadal więc budowa klasztoru posuwała się wolno. Nieco później klasztor wspierali materialnie: Franciszek Szwarcenberg - Czerny, a w końcu Szembekowie.

U stóp klasztoru stopniowo rozwijała się osada obsługująca klasztor i pielgrzymów, która stała się zalążkiem dzisiejszej Alwerni. Jej rozwój nastąpił w związku z napływem pielgrzymów nawiedzających słynący łaskami obraz Pana Jezusa w kościele ojców bernardynów. Najwięcej osób w nowej osadzie trudniło się garncarstwem, kowalstwem, rzeźnictwem i piekarstwem. Byli także kramarze, szewcy, stolarze i inni.

Osiedle powstało po wschodniej stronie klasztoru w XVIII wieku. Wzmiankowane jest
w źródłach z końca XVIII wieku jako wieś należąca do dóbr Szembeków z Poręby Żegoty. Do końca XVIII w. uznawana była za część wsi Poręba Żegoty.

Pierwsze pisemne informacje o miejscowości pochodzą z 1778 roku. Król Stanisław August nadał wówczas Alwerni przywilej odbywania 12 targów w roku. Stanisław August Poniatowski w czasie podróży po kraju przebywał w Alwerni (1787). Odwiedził klasztor i zatrzymał się w pobliskiej Porębie. Wcześniej (1676) w Alwerni był też Jan III Sobieski jadący z Częstochowy do Krakowa.

Po trzecim rozbiorze Polski, Alwernia znalazła się pod panowaniem austriackim, w 1809 weszła w skład Księstwa Warszawskiego, natomiast po Kongresie Wiedeńskim, w roku 1815 znalazła się w Rzeczpospolitej Krakowskiej (do 1846).

Od 1845 roku miasto posiadało pieczęć miejską, przedstawiającą kościół z wieżą pomiędzy dwoma jodłami. W 1859 roku powstała w Alwerni jednoklasowa szkoła urządzona w wynajętym domu. W tym też czasie (1861) powstała także Szkoła Pszczelarska założona przez Feliksa Florkiewicza. W 1896 roku rozpoczęto budowę linii kolejowej z Trzebini do Oświęcimia.

Alwernia uznawana była od 1861 za miasteczko, ale jej status nie był jednoznaczny. Otrzymała prawa miejskie dopiero w 1903 roku i utrzymała je przez 30 lat. W 1926 w pobliżu Alwerni powstała fabryka (dzisiejsze Zakłady Chemiczne).

W 1941 Niemcy wysiedlili bernardynów z klasztoru urządzając tam więzienie. Zakonnicy wrócili do Alwerni po wojnie.
W tym też czasie Alwernia znów stała się gminą wiejską.

W 1993 roku ponownie uzyskała prawa miejskie.