Historia Regulic

Początki Regulic sięgają wczesnego średniowiecza. Pierwsza wzmianka pisemna o wsi pochodzi z 1325 roku. Wieś należała wówczas do klasztoru benedyktynów w Tyńcu. Regulice będące majątkiem szlacheckim zmieniały wielokrotnie swoich właścicieli. W 2 połowie XVI wieku  (1581) wieś należała do 4 dziedziców: Bernarda, Piotra i Jana Regulickich oraz Gabriela Płockiego. W XVIII wieku znajdowała się w rękach Szembeków. Na przełomie XVIII/XIX wieku Aleksander Szembek zapisał Regulice klasztorowi klarysek w Krakowie jako wiano dla swej córki, która wstąpiła do tego klasztoru. Przy klasztorze wieś pozostawała do XX wieku. W połowie XIX wieku dzierżawcą dóbr Regulice był Napoleon Ekielski. Regulice nie stanowiły nigdy większego kompleksu majątkowego.

Wieś położona jest na północ od Alwerni, w środkowej partii Garbu Terczyńskiego, w jego najwęższym miejscu, liczącym tu 4 km szerokości. Regulice zajmują górny odcinek Doliny Regulki (Regulicy, Regulickiego Potoku lub Simotki), zwany Obniżeniem Regulickim. Obniżenie to dzieli Garb Tenczyński na dwie wyraźne części: zachodnią, zwaną Blokiem Płaziańskim  i wschodnią. Po obu stronach doliny wznoszą się wzgórza o stromych stokach, sięgających kilkudziesięciu metrów. Od zachodu kulminuje Kamionka od wschodu grzbiet Grzmiączki, nieco niższy od Kamionki.

W miejscach gdzie w odległych epokach miały miejsce wylewy wulkanów (Krzeszowice, Regulice) twarde porfiry, melafiry, i diabazy przekształcają się w pojedyncze wzgórza. Taki jest także krajobraz Regulic. Wieś usytuowana jest na skałach wulkanicznych, o charakterystycznej żelazistej barwie. Są to, melafiry których łomy eksploatowano na skalę przemysłową do czasów II wojny światowej.

Niemal całe Regulice (z wyjątkiem północnego krańca wsi) leżą na permskich skałach pochodzenia wulkanicznego. Melafiry odsłaniają się na odcinku od Wąwozu Simota wzdłuż prawego zbocza Doliny Regulki, a dalej przechodzą na lewe zbocze i budują część wzgórza, na którym stoi klasztor w Alwerni. Melafir stanowi skałę wylewną (magmową), powstałą w okresie permskim. Jest to skała zbita barwy ciemnoszarej z odcieniem fioletowym, zbudowana ze skaleni, piroksenu z dodatkiem magnetytu. Melafir w Regulicach był eksploatowany w licznych łomach. Największy z nich znajdował się w pobliżu stacji kolejowej. Został założony w 1908 roku przez Morawieckiego i Baranowskiego i był eksploatowany do lat 60.

Regulka powstaje z połączenia dwóch cieków: spod Simoty oraz Regulic. Regulka przyjmuje zasadniczo tylko jeden dopływ - Brodłę. W górnym biegu Regulkę zasilają liczne źródła, z których największym  jest znane wywierzysko w Regulicach o wydajności ok. 130/sek. Na potok składają się więc dwa strumienie, zbiegające się w centrum wsi, poniżej kościoła. Jeden z nich bierze swój początek w malowniczym wąwozie Simota (ok. 2,5 km na zachód od wsi), drugi rozpoczyna się silnym źródłem – wywierzyskiem powyżej kościoła.